Błyskawiczna kontrofensywa armii ukraińskiej na wschodzie i południu kraju mogłaby zmienić ogólną strategię władz ukraińskich à propos dalszych działań wojskowych i politycznych w regionie. Podstawowy cel „deokupacji” kraju może być w znacznej mierze rozszerzony. Świadczy o tym zmiana retoryki przedstawicieli władz ukraińskich, jak stwierdził sekretarz Rady Bezpieczeństwa Ukrainy Oleksij Daniłów: „Koniec wojny to wyzwolenie wszystkich naszych terytoriów. Ale musimy zrozumieć: jeśli Rosja pozostanie taka, jaka jest, to tylko kwestia czasu, zanim zacznie kolejną wojnę. Dlatego naszym zadaniem jest uczynić Rosję taką, aby nie miała nawet ochoty myśleć o ataku na sąsiadów, tym bardziej w sposób, w jaki zrobiła to w stosunku do naszego kraju. ZSU zatrzyma się tam, gdzie kończą się nasze interesy. A to będzie zależeć od wielu okoliczności”.
Oznacza to, że może nastąpi też strategiczna zmiana w stosunku do reżimu Łukaszenki.
Ukraińskie władze dały wyraz cierpliwości i zewnętrznej neutralności wobec Łukaszenki, żeby nie dopuścić, by wojsko białoruskie dołączyło do agresji. Kijów miał znosić wszystko: i agresywną retorykę dyktatora Białorusi, i fakt regularnych ostrzałów Ukrainy z terytorium Białorusi. Jednak można przypuszczać, że ta postawa wobec autorytarnego białoruskiego reżimu wkrótce całkowicie się zmieni, co oznacza, że Kijów może przystąpić do działań mających na celu aktywny militarno-polityczny wpływ na Mińsk. Zmiana byłaby związana z wprowadzeniem stałych gwarancji bezpieczeństwa Ukrainy.
1. Na terytorium Białorusi znajdują się rosyjskie bazy i wojsko, terytorium kraju jest wykorzystywane do regularnego ostrzału Ukrainy. Co więcej, lutowy cios w plecy z północy nie zostanie po prostu wymazany z historii i pokazuje, że na obietnice reżimu Łukaszenki nie można liczyć.
W warunkach uzależnienia Mińska od Moskwy stała obecność Rosjan na Białorusi będzie widocznym zagrożeniem strategicznym dla Ukrainy, podobnie jak sojusz dwóch autorytaryzmów. Kijów nie może zgodzić się na to, by na Białorusi stacjonowała rosyjska armia, a sama Białoruś stanowiła rosyjski przyczółek strategiczny.
Jedyną gwarancją bezpieczeństwa dla Ukrainy może być demilitaryzacja Republiki. Nie wykluczam, że Łukaszence zostanie postawione ultimatum:
– wyrzucenie wojsk rosyjskich z Białorusi;
– demilitaryzacja obszaru przygranicznego, wycofanie własnych oddziałów (z wyjątkiem Straży Granicznej) od granicy z Ukraina na odległość 50-100 km;
– wyjście z sojuszu wojskowo-politycznego z Rosją.
Jeśli ultimatum nie zostanie spełnione, Ukraina może rozpocząć ograniczoną operację wojskową – ostrzały rosyjsko-białoruskiej infrastruktury wojennej na granicy z Ukrainą.
2. Bezpośrednie uderzenie w reżim Łukaszenki, zdemilitaryzowanie go jest tym, co jeszcze bardziej osłabi Rosję. Przeniesienie działań wojennych na dużą skalę na terytorium Rosji jest niemożliwe, zarówno z punktu widzenia przestrzeni, jak i groźby użycia przez Rosję broni jądrowej. Z kolei wywieranie presji militarnej na władze białoruskie i wycofanie się kraju z udziału w wojnie to poważne osiągnięcie geopolityczne i późniejsza cywilizacyjna klęska Moskwy. Co więcej oficjalnie Ukraina nie zadeklarowała nieatakowania rosyjskich obiektów wojskowych na Białorusi.
Należy również dodać, że Rosja w sytuacji porażki w wojnie nie będzie w stanie zapewnić ochrony „sojusznikowi”. Klęska Moskwy całkowicie demoralizuje także białoruskie wojsko, które raczej nie będzie chciało bronić dyktatora.
Po rozwiązaniu kluczowych zadań na wschodzie i południu Kijowowi wystarczy skoncentrować kilka grup taktycznych, aby zademonstrować, na ile sytuacja jest poważna.
3. Łukaszenka pokazał światu, że jego polityka doprowadziła kraj do katastrofy. On i jego świta są odpowiedzialni za zbrodnie polityczne i agresję wojskową przeciwko Ukrainie. Autorytarna Białoruś pozostanie zagrożeniem i źródłem nieprzewidywalności w regionie, a także geopolitycznym zasobem Moskwy. Podtrzymywanie autorytarnej władzy lub kompromis z nią nie mają sensu.
Dlatego wraz z demilitaryzacją można rozpocząć proces transformacji politycznej na Białorusi (odejście Łukaszenki).
Kijów będzie zainteresowany szybką demokratyzacją Białorusi i jej wejściem do innego systemu bezpieczeństwa regionalnego. Oznaczałoby to bezwarunkowy koniec „rosyjskiego świata”. Bez Ukrainy i Białorusi Rosja stanie się państwem całkowicie peryferyjnym i wejdzie w okres historycznego upadku, nawet jeśli autorytaryzm nadal będzie istniał.
Dlatego w tych warunkach ważne są:
– skonsolidowana opozycja narodowa, na której Kijów mógłby się oprzeć w swoich działaniach związanych z Białorusią;
– konieczne zbliżenie stanowisk Kijowa i białoruskiej reprezentacji narodowej;
– opracowana strategia działania dla demokratycznych sił politycznych Białorusi. Niestety istnieje ryzyko, że białoruskie struktury opozycyjne, będące w stanie trwałego przeformatowania, mogą po raz kolejny nie wykorzystać ważnego historycznego momentu i pozostać biernymi obserwatorami.
– utworzenie białorusko-ukraińskiej grupy kontaktowej (analityczno-politycznej) w celu koordynacji możliwych działań na Białorusi;
– konieczne zwiększenie wpływów informacyjnych na ludność w kraju, aby obywatele byli przygotowani na taki scenariusz wydarzeń i przyczynili się do podważenia systemu od wewnątrz.
W dalszej kolejności Łukaszenka nie będzie mógł nie dostrzec kierunku rozwoju wydarzeń. Z tego względu może wciągnąć się w wojnę wcześniej, co przyspieszy katastrofę albo rozpocznie manewr polityczny, aby maksymalnie zneutralizować konsekwencje swojej polityki. Zacznie mówić o neutralności, potrzebie negocjacji, o pokojowych ludziach itp., a w konsekwencji tradycyjne dla niego zachowanie już go nie uratuje przed zmianami.
