W ostatnim dniu 2023 roku portal Białoruś 2020-Ukraina 2022 przypomina pięć najistotniejszych wydarzeń związanych z Białorusią.
Wyroki dla Andrzeja Poczobuta, Alesia Bialackiego i Siarhieja Cichanouskiego
W lutym dziennikarz i członek Związku Polaków na Białorusi Andrzej Poczobut został skazany na 8 lat więzienia, natomiast w marcu na 10 lat skazano laureata Nagrody Nobla i obrońcę praw człowieka Alesia Bialackiego. W odpowiedzi na wyrok dla Poczobuta Polska wzmocniła własne sankcje przeciw białoruskim urzędnikom oraz zamknęła kolejne przejście graniczne. Poza tym wydłużono o półtora roku karę Siarhieja Cichanouskiego. Dzisiaj już nie ma wątpliwości, że te osoby, jak i wielu innych więźniów politycznych na Białorusi, będą siedzieć w więzieniach aż do upadku reżimu Łukaszenki. Jest to już stalinowski poziom represji, zaskakująco okrutny w centrum Europy w XXI wieku.
Przemieszczenie broni jądrowej z Rosji na Białoruś
W kwietniu Łukaszenka zapowiedział, że rosyjska broń jądrowa zostanie ulokowana na terytorium Białorusi. Latem to stało się faktem. W efekcie nie tylko gwałtownie wzmocniło to poziom napięcia wojskowego w Europie Wschodniej, lecz także uczyniło Białoruś zakładnikiem globalnych procesów geopolitycznych, która od teraz będzie szczególnie monitorowana przez państwa-członków tzw. klubu nuklearnego. Poza tym jest to ogromne uderzenie w rzeczywistą suwerenność Białorusi, ponieważ rząd białoruski nie ma wpływu na wykorzystywanie broni jądrowej na własnym terytorium.
Relokacja „wagnerowcow” na Białoruś
W czerwcu Łukaszenka stał się nieoczekiwanym „bohaterem” historii buntu Jewgenija Prigożyna, zaproponowawszy relokację bojowników Grupy Wagnera na Białoruś. Po śmierci Prigożyna rzeczywista podmiotowość Grupy faktycznie uległa zniszczeniu. Z kolei przeniesienie bazy najemników na Białoruś powoduje, że są oni kolejną rosyjską siłą militarną na białoruskim terytorium, co jeszcze bardziej obniża poziom rzeczywistej suwerenności łukaszenkowskiego państwa.
Wzmocnienie współpracy białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego z Parlamentem Europejskim
We wrześniu w czasie wizyty Swiatłany Cichanouskiej w Strasburgu Parlament Europejski przyjął uchwałę „W sprawie stosunków z Białorusią”, w której po raz kolejny potępił reżim Alaksandra Łukaszenki za represje wobec Białorusinów. Uznano go także za współwinnego rosyjskich zbrodni na Ukrainie. Odpowiednia uchwała, oparta na raporcie litewskiego eurodeputowanego Petrasa Auštrevičiusa, została przyjęta zdecydowaną większością głosów 13 września podczas posiedzenia plenarnego PE.
„Parlament Europejski z całą stanowczością potępia bezlitosne represje oraz systematyczne i powszechne łamanie praw człowieka, którego stale dopuszcza się reżim Łukaszenki” – czytamy w rezolucji.
Poza tym wtedy Swiatłana Cichanouska spotkała się również z przewodniczącą Parlamentu Europejskiego Robertą Metsolą i wręczyła jej „Krzyż Dobrego Sąsiedztwa” za wspieranie demokratycznej Białorusi i wzmacnianie białorusko-europejskich więzi.
Omówiono możliwe formaty partnerstwa umożliwiające sformalizowanie relacji i zapewnienie regularności interakcji. Jednym z pierwszych kroków mogłoby być podpisanie memorandum o współpracy. Już teraz Parlament Europejski ma oficjalną delegację ds. stosunków z Białorusią i został powołany specjalny sprawozdawca.
Zgodzono się także na zorganizowanie wydarzeń dotyczących Białorusi (np. Konferencji Białoruskich i Europejskich Partii Politycznych), a także dyskutowano nad możliwością utworzenia białoruskiego punktu informacyjnego w Parlamencie Europejskim.
W taki sposób Parlament Europejski stał się międzynarodową instytucją, która ma najbardziej kompleksowe i strategiczne podejście do kwestii Białorusi.
Szczyt OUBZ w Mińsku
23 listopada w Mińsku odbył się szczyt Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. W spotkaniu uczestniczyli przywódcy Rosji, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu i Tadżykistanu. Na spotkaniu nie byli obecni przedstawiciele szóstego kraju uczestniczącego, Armenii. Łukaszenka określił to „demarche`m” i stało się to główną wiadomościąwydarzenia, gdyż wskazuje na zmniejszenie rosyjskiej strefy wpływów i powolną zmianę geopolitycznej orientacji Armenii.
